Họa hoằn chỉ còn ở mấy miền quê "vùng sâu vùng xa" và ở mấy làng truyền thống làm bánh chưng cho cả thành phố ăn Tết. Tấm bánh được sản xuất như một món hàng thực phẩm đóng gói ăn liền, bày bán đại trà trong siêu thị với công nghệ làm bánh "tự động hóa". Vẫn là lá dong gói bên trong, nhưng mỗi cái bánh được ép trong một lớp nhựa polimer.
Giò chả cũng tình trạng y như thế. Không phải là lá chuối truyền thống, mà được gói bằng một lớp nhựa polimer trong, bọc ngòai một lớp polimer nhuộm màu xanh tạo hình như lá chuối. Giò chả không phải giã thịt bằng chày trong cối đá, mà được xay nhuyễn trong một cối máy công nghiệp, mỗi mẻ giò được tính hàng tấn thịt, chứ không phải vài chục kg.
Rồi thì bánh mứt các lọai, ê hề tràn lan, thậm chí ở dọc vỉa hè cũng bày bán.... Ai cần gì những bàn tay khéo của các cô gái, các bà nội trợ cắt cắt, gọt gọt, tỉ mẩn bên những khay bí, gừng, quất, dừa.... Ra chợ, mứt gì cũng có, vừa đẹp vừa không tốn công.
Và Tết Việt bây giờ, còn có những "của lạ", xuất xứ từ các quốc gia lân bang. Trên bàn thờ có khi không có thứ gì "made in Việt Nam" mà mang tòan tên ngọai, từ bánh, rượu Tây, cam, nho, lê, táo đều của Úc, Mỹ, Trung Quốc..., (không biết tổ tiên có đọc được chữ để biết mình đang thưởng thức món gì?)
Dường như cái sự "công nghiệp hóa" đó đã làm hỏng tính chất đẹp đẽ thi vị nhiều ý nghĩa của các món ăn truyền thống trong ngày Tết.
Người kinh doanh thì lấy lợi nhuận là trên hết, nên bất chấp những gì gọi là an tòan vệ sinh thực phẩm. Có Tết nào mà không có chuyện rượu giả, bánh thiu, thịt ươn, mứt bẩn. Có Tết nào mà không có những vụ ngộ độc thực phẩm thừa sống thiếu chết do những hóa chất tẩm ướp trong thực phẩm cho bắt mắt.
Và khi truyền thống bị biến chất
Phong tục ngày Tết xuất phát từ ước nguyện một năm mới mưa thuận gió hòa, ấm no, hạnh phúc cho bản thân, gia tộc, đất nước...
Nhưng rồi, do những xô đẩy du nhập của nhiều luồng văn hóa khác nhau, không có chọn lọc, lại thêm chính sự tha hóa của con người, không đủ kiến văn để cho bản thân một cái "font" đạo đức, đã tạo nên sự biến chất của những tập tục văn hóa truyền thống tốt đẹp trong ba ngày Tết.
Hái lộc đầu xuân, hay "tống cựu nghênh tân", là một phong tục đẹp mang ý nghĩa một sự mới mẻ, một niềm tin vào sự sinh sôi nảy nở phát đạt trong năm mới. Nhưng vài năm trở lại đây, phong tục này bị biến tướng thành một trò phá họai đêm giao thừa của những người thừa học vấn mà thiếu văn hóa. Qua một đêm, cây cối xơ xác, các cây hoa trong công viên trơ trụi, những cây non bị bẻ cành gãy gục chết yểu ngay trong mùa xuân.... bởi tục hái lộc.

Tục lì xì chúc thọ ông bà, hay mừng tuổi con cháu, món tiền chỉ là tượng trưng, không nặng về vật chất, miễn sao đồng tiền mới, phẳng phiu, không dùng tiền cũ nát... Ngày nay, đây có lẽ là phong tục bị "thương mại hóa" nhiều nhất, biến tướng thành phong bao cho các sếp lớn với giá trị "không đếm được".
Như báo chí đã phản ánh, "mốt' đi quà năm nay là "hàng nóng"- (tiền mặt - không phải rượu, trà, bánh, mứt). Lì xì biến thành một thứ hối lộ công khai, tạo tiền đề cho sự tham nhũng trong năm mới.
Liệu có còn Tết Việt?
Câu hỏi tưởng chừng rất dễ để trả lời, vì hiện thực xã hội đã thấy "Tây hóa" khá nhiều. Như một nghịch lý, trên truyền thông hàng ngày thừờng có những chuyên mục để hướng mọi người hãy luôn giữ gìn bản sắc truyền thống dân tộc, quảng bá những tinh hoa của văn hóa dân tộc cả vật thể- phi vật thể...
Dường như cái sự "công nghiệp hóa" đó đã làm hỏng tính chất đẹp đẽ thi vị nhiều ý nghĩa của các món ăn truyền thống trong ngày Tết.
Người kinh doanh thì lấy lợi nhuận là trên hết, nên bất chấp những gì gọi là an tòan vệ sinh thực phẩm. Có Tết nào mà không có chuyện rượu giả, bánh thiu, thịt ươn, mứt bẩn. Có Tết nào mà không có những vụ ngộ độc thực phẩm thừa sống thiếu chết do những hóa chất tẩm ướp trong thực phẩm cho bắt mắt.
Nhưng có lẽ chỉ có cộng đồng người Việt ở nước ngòai thì mới chú tâm, và luôn có ý thức về vốn di sản văn hóa truyền thống. Họ tìm về nguồn cội, trân trọng từng tập tục, nghi lễ... Trong khi người Việt tại Việt Nam thì cứ muốn lai tạp mọi thứ, biến dạng nhiều thứ, làm cho những phong tục Tết truyền thống càng ngày càng biến tướng, mất đi ý nghĩa thiêng liêng.
Đã có nhiều ý kiến của các nhà văn hóa học, dân tộc học... cho rằng Tết Việt chỉ nên như một ngày lễ cổ truyền, như các ngày lễ dân gian khác, không nên rình rang, kéo dài, lãng phí ... tòan tập. Hãy noi gương một số quôc gia châu Á lân bang, họ đã "toàn cầu hóa" ăn Tết dương lịch như nhiều nước văn minh.
Cũng có nhiều ý kiến phản bác, Tết Việt là một truyền thống, một nghi lễ linh thiêng của dân tộc Việt mang nhiều ý nghĩa. Nhưng, nếu muốn giữ truyền thống thì có nên "công nghiệp hóa" Tết Việt như hiện tại. Và nếu cứ "công nghiệp hóa" như thế, Tết Việt trong tương lai sẽ ra sao? Truyền thống hay không còn mang bản sắc nguyên thủy của Tết Việt?
Lúc đó có còn là Tết Việt?